Samen een huwelijkscadeau maken

Iedereen heeft een verhaal, en ik heb inmiddels ontdekt dat tekenen een goede manier is om mensen de ruimte te geven om hun verhaal te vertellen. Ook heb ik gemerkt dat het opleggen van regels en beperkingen helpt bij het activeren en motiveren van de deelnemers.

Het onderwerp van mijn methode is flexibel dus toen ik een workshop gaf aan de familie van een bevriend stel met als doel gezamenlijk een huwelijkscadeau te maken, wilde ik tekenen en spel gebruiken om mensen bij hun verbeeldings- en herinneringsbeelden te laten komen. Ik besloot om de onderwerpen op de kaarten niet alleen over het heden te laten gaan maar ook over het (verre) verleden en de toekomst. Deze vragen waren groot en veelomvattend maar door deze onderwerpen te combineren met  ‘Wie’, ‘Wat’ en ‘Waar’ kaarten kon ik dit behapbaar maken voor mijn deelnemers.

“Als we een foto zien van een paar jaar geleden, kan deze foto een groot aantal herinneringsbeelden uitlokken. Dit principe wordt door Watzlawick (1978) pars pro toto genoemd: het geheel wordt uitgelokt door een onderdeel van dit geheel.” Jan van Rosmalen, het woord aan de verbeelding

Een herinnering of gedachte bestaat meestal uit meerdere elementen. Dit kan ervoor zorgen dat het tekenen ervan voelt als een moeilijke, grote opdracht. Daarom werkt het beter om mensen naar een onderdeel van een herinnering te vragen. De ‘Wie’, ‘Wat’ en ‘Waar’ kaarten lenen zich hier goed voor. Door naar ‘Wie’ te vragen, denkt de deelnemer na over het personage. Dat kan hij/zij zelf zijn of iemand anders. ‘Wat’ kan verwijzen naar een handeling of een voorwerp. ‘Waar’ kan een plek of ruimte zijn. De (levens)vragen die naast het ‘wie’, ‘wat’ of ‘waar’ worden gesteld, geven een tijdsbepaling. Door deze structuur aan te houden, zijn de opties beperkt. Je zoomt als het ware in op een deel van de herinnering of gedachte. De deelnemer gaat zich hierdoor meer details herinneren, waardoor de herinnering duidelijker wordt. Door de ‘wie’, ‘wat’ of ‘waar’-vraag worden ‘ankerpunten’ of ‘activeringshinten’ aangeboord. Door die te tekenen en erover te vertellen, wordt de hele herinnering levendiger en daarmee gemakkelijker met de ander te delen. Ook dat draagt weer bij aan de magische cirkel.

Een grote broer die zijn herinnering met zijn kleine broer deelt aan de hand van een getekend ‘ankerpunt’. In dit geval zorgt het tekenen van een deel van de herinnering (het kleedje) ervoor dat hij zich weer herinnert hoe hij zich toendertijd voelde.

Gezamenlijk narratief

“Jij laat jouw spelers eigenlijk een gezamenlijk narratief maken over wat er gebeurd is. Ze krijgen allebei dezelfde vraag en hebben misschien wel hele andere herinneringen. Je stelt daarmee meteen dat er dus meerdere belevingen zijn. Of het nou over de toekomst of het verleden gaat.” Tessel Zwart, psychologe en systeemtherapeut

De methode had in deze workshop twee doelen:

1. Verbinding door uitwisseling: de familie en vrienden leerden elkaar beter en anders kennen. Dat kwam goed uit want een paar weken later gingen ze als groep naar Frankrijk om het huwelijk bij te wonen. In de eerste ronde maken de deelnemers een tekening over eenzelfde thema of gebeurtenis. Hierdoor ontstond een gezamenlijk narratief over bepaalde herinneringen.

Voorbeeld van een gezamenlijk narratief: Een echtpaar tekende dezelfde vakantie op een hele andere manier. Het ging over een vakantie die ze samen hadden beleefd toen ze net bij elkaar waren. Zij kon alle details goed tekenen en vertelde daarbij een heel verhaal. Hij had hele andere onderdelen van de vakantie onthouden, waardoor de tekeningen elkaar aanvulden. Ze haalden een herinnering op die voor hen beiden dierbaar was. Ze straalden allebei toen ze hun verhalen deelden, dit leek hun band te verdiepen.

2. In het tweede gedeelte van de workshop maakten ze een tekening waarin hun visie op het bruidspaar naar voren kwam. Hierdoor ontstond een gezamenlijke visie op het bruidspaar.

De eindresultaten heb ik gebundeld in een leporello. De leporello laat in één oogopslag het narratief van familie en vrienden over het bruidspaar zien. Er zijn overeenkomsten en verschillen, en die komen op deze manier allemaal visueel naar voren.

De leporello, die uit negentien tekeningen bestaat, loopt aan de achterkant door en de tekeningen zijn door middel van een lijn met elkaar verbonden.

De leporello kon als cadeau aangeboden worden aan het echtpaar. Het resultaat van de gegeven workshop was net zo belangrijk als het proces van het maken. Mensen zien wat het moment dat ze verbonden waren, heeft opgeleverd. Een dergelijke workshop, inclusief eindproduct, is ook interessant bij andersoortige gelegenheden of mijlpalen. Bijvoorbeeld een jubileum of bedrijfsuitje waarbij mijn methode een tastbare herinnering oplevert of, minder vrolijk, een overlijden, waarbij de methode misschien ook iets bijdraagt aan de verwerking.